Panik Atak Nedir?
Panik atak, aniden ortaya çıkan ve fiziksel veya duygusal semptomların eşlik ettiği kısa süreli aşırı sıkıntı, endişe ya da korku dönemidir. Panik atak bozukluğu olarak da bilinen bu durumdan etkilenenler, genel olarak tekrarlayan ve şiddetli anksiyete ataklarından muzdariptir.
Bu atak, tipik olarak depresyon, sosyal fobiler veya diğer anksiyete bozuklukları gibi ruh sağlığı sorunları ile birlikte ortaya çıkar.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik ataklar, genellikle hastalar için çok korkutucudur. Güçlü bir endişe duygusu ve büyük korku, panik atağın en anlaşılabilir belirtileridir. Bazıları panik atak sırasında duyarsızlaşma (bir nevi kendinden kopma) durumunu da yaşayabilir.
- Panik atak, sadece psikolojik belirtiler göstermekle kalmaz, aynı zamanda tüm vücudu acil duruma sokar. Panik atak belirtileri, genel olarak şunlardır:
- Kalp: Vücudun stres hormonu, atak sırasında adrenalini giderek daha fazla salgılar. Bu durum, kan damarlarının daralmasına neden olur. Örneğin, panik atak sırasında kan basıncı yükselir, kalp daha hızlı atar ve kalp çarpıntısı meydana gelebilir.
- Akciğerler: Gerginlik nedeniyle göğüs kasları kasılır ve solunum sığlaşır. Panik ataklar, genellikle nefes darlığı ile ilişkilidir. Birçok kişi, atak sırasında çok hızlı nefes alıp verir ve boğulmaktan korkarlar. Göğüs ağrısı da oluşabilir. Sonuç olarak bazı insanlar, kalp krizi geçirdiklerini düşünürler.
- Terleme ve solgunluk: Bazı hastalar, panik atak durumunda yüksek oranda terler, üşürler, titrerler ve sararırlar. Ağız kuruluğu da mümkündür.
- Sinirler: Kollarda veya bacaklarda karıncalanma ve uyuşma hissi olabilir.
- Sindirim: Panik ataklar, midede batma hissine, mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir.
- Baş dönmesi ve bayılma hissi: Atak sırasında baş dönmesi ve bayılma hissi de ortaya çıkabilir.
İlk 10 dakikada panik atak belirtileri, önemli ölçüde artar. Bu dakikadan sonra yavaş yavaş kaybolur. Ataklar, genellikle yarım saatten fazla sürmez.
Panik Atak Nedenleri Nelerdir?
Panik atak nedenleri, henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak, bazı bağlantılar, bu atağı tetikleyebilir. Panik atak bozukluğunun gelişiminde aşağıdaki faktörler rol oynayabilir:
- Genetik yatkınlık: Ailesel anksiyete bozuklukları ve nörolojik faktörler (beynin işleyişi) atak geçirme riskini arttırır.
- Şiddetli stres: İlişki sorunlarından, iş kaybından veya finansal endişelerden kaynaklanabilir.
- Kişilik yapısı: Olumsuz duygulara sahip endişeli kişiliklerin panik atak yaşama ihtimali yüksektir.
Panik Atağı Ne Tetikler?
Panik atak için tek bir tetikleyici yoktur. Panik ataklar, kişinin kendisini iyi hissetmediği bir sınava veya önemli bir sunuma giderken ortaya çıkabileceği gibi belirsizlik anlarında da ortaya çıkabilir.
Büyük kalabalıklar, evden uzakta tek başına seyahat etmek veya uçakta, asansörde ve çok kalabalık bir mağazada olmak gibi belirli yerler ya da durumlar da panik atağı tetikleyebilir.
Panik Atak Sırasında Vücutta Neler Olur?
Panik atak sırasında küçük bir endişe hissi, vücutta zincirleme reaksiyona yol açar. Panik atak esnasında yine vücut, durumu yanlış yorumladığı ve ciddi bir tehlikede olduğuna inandığı için ciddi semptomlar gösterir.
Stres hormonu, adrenalin salınımını arttırır, kalp atışı hızlanır, damarlara daha fazla kan pompalanır ve kaslar, büyük oranda gerilir. Bu, göğüste baskıcı bir his yaratır ve hastalar, artık düzgün nefes alamadıklarını düşünürler. Soğuk terler, baş dönmesi ve hatta ölüm korkusu da oluşabilir.
Panik Atak Ne Kadar Sürer?
Panik atak, genellikle 30 dakika veya daha kısa sürer ve kendi kendine geçer. Sadece aşırı istisnai durumlarda birkaç saat sürebilir.
Bazı hastalar, günde birkaç defa, bazıları ise ayda bir veya yılda birkaç defa ya da ömür boyu atak geçirebilir. Ataklar, hastalar için dayanılması zor olsa da temelde zararsızdır ve tehlikeli değildir.
Panik Atak Tedavisi
Uzmanlara göre bir panik atak bozukluğunda aktif bir şekilde rol oynayan dört farklı bileşen vardır. Bunlar, korku uyandıran düşünceler, duygular, fiziksel belirtiler ve korkuyu sürdüren davranışlardır. Panik atak durumunda, denenmiş ve test edilmiş birkaç acil durum yöntemi, fiziksel veya psikolojik belirtilere karşı yardımcı olabilir.
Psikoterapi yardımıyla panik ataklar, iyi bir şekilde tedavi edilebilir. Panik atak tedavisi için en sık kullanılan yöntem, Bilişsel Davranışçı Terapi’dir. Bu terapi, korkuyu tetikleyen düşünce, duygu ve davranışları ele alır. İlaçlar da yardımcı olabilir. Bununla beraber Bilişsel Davranışçı Terapi ve ilaç kombinasyonu da bu durum için oldukça faydalı olabilir.
Panik Atak için Acil ve İlk Yardım Önlemleri
- Nefes egzersizi yapın. Korku ortaya çıktığında birkaç defa yoğun bir şekilde nefes alın ve verin. Önce burnunuzdan derin bir şekilde (havayı midenize çektiğinizi hayal edebilirsiniz) nefes alın ve ağzınızdan yavaşça nefes verin. Önemli olan sadece derin nefes almaya odaklanmak ve panik atak azalıp kendinizi daha iyi hissedene kadar bu egzersizi yapmaya devam etmektir.
- Hiperventilasyon (aşırı nefes alma) yapıyorsanız hemen bir kese kâğıdı veya mendili, burnunuzun ve ağzınızın önüne tutup nefes alıp vermelisiniz. Çünkü hiperventilasyon sırasında hızlı nefes alma, kandan çok fazla karbondioksit (CO2) uzaklaştırır. Bu durum da solunum ile ilgili sorunlara neden olur.
- Kasları gevşetin. Gerginlik, panik atakların gelişimini teşvik eder ve aynı zamanda ağırlaştırır. Omuzlar, boyun, yüz kasları, eller ve kalçalar çoğunlukla gergindir. Bu gerilimi fark ederseniz vücudun her bir parçasına konsantre olun ve vücudu gevşetmeye çalışın.
- Düşüncelerinizi başka bir şeye yönlendirin. Artan bir endişe hissi yaşıyorsanız, her küçük bedensel tepkiye çılgınca dikkat etmemeli, zihinsel olarak dikkatinizi dağıtmalısınız. Odağınızı tamamen başka bir yöne çevirdiğinizde panik ataktan uzaklaşırsınız.
- Olumsuz düşünce kalıplarını değiştirin. Bilişsel Davranışçı Terapi, burada çok yardımcı olabilir.
- Sigara, alkol ve kafein gibi bazı maddeler panik atağı daha da kötüleştirebilir. Mümkünse sigara ile alkolden kaçının ve sadece ölçülü olarak kahve tüketin.
- Kaliteli bir uyku, panik atak gibi birçok bozlukluğu tedavi edebilir. Her gece, aynı saatte yatağa gidin ve yeteri oranda uyuyun.
- Düzenli egzersiz yapmak, kaygıyı büyük oranda giderir. Çünkü fiziksel aktivite, stresi ve kas gerginliğini hızlı bir şekilde azaltır.
- Korkunun en büyük düşmanı mizahtır. Gülen insanlar, çok daha az korkarlar. Bu nedenle bazı terapistler, panik atakları yenmek için gülmeyi ve pozitif düşünmeyi önerirler.
Panik Atak İlaçları
Panik atak ilaçları, belirtileri azaltmayı amaçlar. Ayrıca, kaygı duygularını ve panik atakların yoğunluğunu da azaltabilirler. Bununla birlikte ilaçlar, genellikle tek tedavi olarak değil, Bilişsel Davranışçı Terapi ile birlikte kullanılır.
Panik Atak için Spor ve Kendi Kendine Yardım
Panik atak durumunda diğer etkili yöntemlere ek bir önlem olarak spor da önerilir. Bisiklete binme, yürüyüş, koşu veya yüzme gibi sporlar, bu bozukluk için çok uygundur. Kendi kendine yardım ve aile grupları da iyi bir destek olabilir.
Panik ataklar, genellikle aniden ortaya çıkan ve birçok farklı durumu da beraberinde getiren çok yoğun anksiyete atakları olarak tanımlanır. Hastalar, atak sırasında son derece rahatsız hissederler ve çeşitli fiziksel semptomları tetikleyen büyük bir endişe yaşarlar. Anksiyete ataklarının sıklığı kişiden kişiye değişir. Bazı insanlar ayda bir defa atak geçirirken, bazıları bunları günde birkaç defa yaşayabilir.
Kayseri Klinik Psikolog Serdar Avşar'dan Randevu Oluşturmak için TIKLAYINIZ
Anahtar Kelimeler: Kayseri Panik Atak Tedavisi | Kayseri Panik Atak Belirtileri | Kayseri Klinik Psikolog | Panik Atak Nedenleri
